Starszy specjalista ds. gospodarki wodnej i projektów środowiskowych w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu. Absolwent Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, w zakresie inżynierii środowiska (pełne) i leśnictwa (magisterskie). Hydrotechnik, siedliskoznawca leśny, przyrodnik z zamiłowania. Opiekun merytoryczny projektów retencyjnych realizowanych przez jednostki RDLP
w Poznaniu, w tym zakończonego projektu „Mokradła w RDLP w Poznaniu”. Uczestnik tegorocznej edycji Letniej Szkoły Bagiennej, organizowanej przez Centrum Ochrony Mokradeł. Stara się kumać. Pochłonięty przez mokradła i wszystko inne, co wymaga lania wody. W wolnych chwilach preferuje dobry kryminał albo krótką podróż koleją w mniej lub bardziej znane.

29 projektów inżynierskich, 151 urządzeń wodnych, 16 nadleśnictw, 482 ha obszarów
o poprawionym stanie środowiska w 21 obszarach chronionych, duża kampania promocyjno-edukacyjna – tak w telegraficznym skrócie można podsumować projekt „Mokradła w RDLP
w Poznaniu” dofinansowany z Mechanizmu Finansowego EOG.

Tak duży projekt to 4 lata różnych wyzwań, czasami absurdalnych, czasami mocno problematycznych, a czasami takich, których największe umysły nie byłyby w stanie przewidzieć.

Realizacja projektu to ochrona gleb hydrogenicznych przed ich degradacją, poprawa warunków wodnych i retencja wody na terenach przyległych, czy miejscowe spowolnienie zjawiska eutrofizacji wód. To także ochrona cennych w rozumieniu Dyrektywy Siedliskowej UE siedlisk przyrodniczych i przyczynek do stabilizacji warunków, dążących do wzrostu bioróżnorodności w świecie, w którym globalna zmiana klimatu czyni coraz większe spustoszenie.

Równolegle biegnąca kampania promocyjno-edukacyjna przybliżała ideę ochrony mokradeł poprzez animacje i plakaty, wernisaż, konferencje, działalność w social mediach
i mediach lokalnych. Co było zadaniem również tytanicznym jak obszar techniczny.

Otwartym pytaniem jest, czy było warto? Oczywiście! W końcu bagno to życie, a życie to bagno.

Mikołaj Kaczmarski – doktor nauk biologicznych, herpetolog, społecznik. Zaangażowany od lat w ochronę płazów i gadów, oraz popularyzację herpetologii i nauki. Współzałożyciel i lider Grupy Traszka. Pracownik Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Autor licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących takich zagadnień jak: ekologia płazów i gadów, gatunki inwazyjne i obce, interakcje drapieżnik-ofiara, śmiertelność drogowa i ochrona przyrody. Współtwórca Atlasu Płazów Poznania oraz Standardów ochrony płazów. Inicjator powołania użytku ekologicznego ‘Traszki Ratajskie’ w Poznaniu.

Jestem doktorem nauk biologicznych, absolwentem Międzywydziałowych Studiów Ochrony Środowiska na Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie pracuję w Zakładzie Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska na Wydziale Biologii UW. Tematyka mojej pracy doktorskiej dotyczyła metod restytucji przyrodniczej torfowisk niskich i związana jest ze zrealizowanym przez CMok projektem LIFE „Motylowe Łąki”. Moje zainteresowanie przyrodą rozwinęło się dzięki hobby – wędkarstwu, które skłoniło mnie do spędzania czasu w otoczeniu przyrody nad rzekami i rzeczkami, a także do poznawania ciekawych zakątków kraju. Zawodowo zajmuję się głównie torfowiskami niskimi, ale ostatnio także szerzej innymi ekosystemami nieleśnymi, jak łąki i murawy. Terenem, z którym jestem związany od początku mojej przygody z przyrodą, jest Mazowsze, jednak wybieram się także w ciekawe rejony Polski północno-wschodniej, Pomorza, Świętokrzyskiego czy Lubelszczyzny. Nieobce mi są też inne ciekawe przyrodniczo obszary Europy. Zazwyczaj angażuję się w wolontaryczne akcje związane z czynną ochroną przyrody, realizowane przez CMok.

Bagna w wielu kulturach, także w naszej, były postrzegane negatywnie: jako siedliska zła, miejsca niebezpieczne i niegościnne, lub, najłagodniej, jako bezproduktywne nieużytki, których utrzymywanie można utożsamiać z niegospodarnością i zacofaniem. Osuszanie i „cywilizowanie” bagien było zatem postrzegane jako działanie pozytywne tworzące przestrzeń przyjazną człowiekowi i produktywną, możliwą do zagospodarowania rolniczego czy zasiedlenia. Skutkiem takiego spojrzenia na bagna jest ich obecny stan – większość bagien w Europie Środkowej została osuszona i zagospodarowana. Dopiero obecnie, gdy bagien zostało nam już bardzo niewiele, zaczynamy je doceniać. Badania naukowe wskazują nie tylko na ogromne znaczenie bagien dla zachowania różnorodności biologicznej, ale przede wszystkim dla podtrzymania funkcjonowania przyrody, od której zależy też nasz dobrobyt. W bagnach magazynowany jest węgiel, dzięki czemu schładzają one globalny klimat. Dzięki parowaniu obniżają one też lokalna temperaturę powietrza i zwiększają jego wilgotność, co ma znaczenie w ograniczaniu miejskich wysp ciepła. Bagna, magazynując wodę tam, gdzie się ona pojawia, stabilizują przepływ w rzekach chroniąc nas zarówno przed powodzią jak i przed suszą. Bagna wychwytują zanieczyszczenia spływające ze zlewni poprawiając tym samym jakość wody. Osuszając bagna utraciliśmy te funkcje co zaczynamy odczuwać coraz bardziej boleśnie np. jako „rozchwianie” sytuacji hydrologicznej prowadzące do naprzemiennie występujących powodzi i okresów suszy. Dla otworzenia utraconych funkcji bagien nie wystarczy już ochrona tych, które nam zostały. Musimy także odtwarzać, czyli powtórnie zabagniać te miejsca, które osuszyliśmy. Nie jest to najczęściej zadanie łatwe zarówno od strony technicznej, prawnej, jak i ze względów społeczno-ekonomicznych, ale wydaje się, że korzyści, które jako kraj i społeczeństwo uzyskamy z odtworzenia bagien są warte tego wysiłku.

Pof. dr hab. Mariusz Lamentowicz pracuje na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego główne zainteresowania naukowe koncentrują się na ekologii i paleoekologii mokradeł. Jest specjalistą w dziedzinie badań wpływu klimatu i człowieka na torfowiska. W ramach swojej pracy naukowej i organizacyjnej kieruje Pracownią Ekologii Zmian Klimatu na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych. Jego projekty mają na celu zbadanie zaburzeń antropogenicznych, opracowanie strategii ochrony torfowisk i wykorzystania ich potencjału dla lepszej sekwestracji węgla w tych ekosystemach. Współpracuje z Centrum Ochrony Mokradeł (CMOK) w celu odtwarzania, ochrony i monitoringu torfowisk przyczyniając się do wzbogacenia wiedzy na temat tych unikatowych środowisk i ich znaczenia dla klimatu. Prof. Mariusz Lamentowicz pracuje nad informowaniem i podnoszeniem świadomości przyrodniczej osób spoza społeczności naukowej poprzez kontakt z mediami, podcasty, wykłady, wycieczki terenowe, konferencje, wystawy i warsztaty.

Coraz więcej ludzi mieszka w miastach, co oddala nas od przyrody. Spacer w parku staje się często jedynym kontaktem z naturą, a inne ekosystemy, jak mokradła, pozostają niezauważane. Mokradła w miastach, choć na pierwszy rzut oka mało atrakcyjne, są ostojami bioróżnorodności i pełnią ważne funkcje, takie jak retencja wody, magazynowanie węgla, oraz tworzenie mikroklimatu. Mimo to, są one często niszczone w procesie urbanizacji, co prowadzi do utraty cennych ekosystemów i ich funkcji. Mokradła gromadzą osady, które są świadectwem historii miasta i zmian środowiskowych, jakie zachodziły na przestrzeni wieków. Niestety, rozwój miast często prowadzi do degradacji tych obszarów poprzez odwadnianie, wydobycie torfu, czy zabudowę. Degradacja ta przyspieszyła w ostatnich dziesięcioleciach, mimo rosnącej świadomości społecznej. Mokradła mogą jednak odegrać kluczową rolę w zrównoważonym rozwoju miast, zmniejszając ryzyko powodzi, poprawiając jakość powietrza oraz wpływając korzystnie na zdrowie psychiczne mieszkańców. W dobie zmian klimatycznych ochrona mokradeł w miastach staje się szczególnie ważna, dlatego konieczne jest ich włączenie do planowania przestrzennego i aktywne angażowanie mieszkańców w ich ochronę. Warto pamiętać, że mokradła pełnią ważniejsze funkcje niż parki i mogą być z nimi skutecznie zintegrowane. W obliczu kryzysu ekologicznego powinniśmy dążyć do ochrony wszystkich mokradeł, niezależnie od wielkości miasta, aby zapewnić zrównoważoną przyszłość i lepszą jakość życia.

Andrzej Lewandowski, ur.1959, prof. dr hab. Absolwent biologii na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Od czterdziestu lat pracuje w Instytucie Dendrologii PAN w Kórniku, gdzie przez dwie kadencje pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu do spraw naukowych. Promotor kilku rozpraw doktorskich. Jego głównym zainteresowaniem jest genetyka populacyjna drzew leśnych. Prowadzi badania z wykorzystaniem markerów molekularnych do opisu poziomu zmienności genetycznej oraz genetycznego zróżnicowania pomiędzy populacjami. Wyniki badań wykorzystywane są między innymi w aspekcie konserwatorskim, przy aktywnej ochronie zagrożonych gatunków i populacji. Z tego zakresu opublikował ponad 100 publikacji naukowych. Współpracuje z Lasami Państwowymi, będąc kierownikiem kilku projektów badawczych, w tym programu dotyczącego ochrony i restytucji cisa pospolitego.

Aktywnie uprawia triathlon, będąc wielokrotnym medalistą mistrzostw Polski w swojej kategorii wiekowej.

Topola czarna (Populus nigra L.) jest jednym z głównych gatunków nadrzecznych lasów łęgowych. Obszary te, ze względu na swoją produktywność, już od pradziejów były intensywnie wykorzystywane przez człowieka jako źródło drewna oraz przekształcane w użytki rolne. Postępujące procesy urbanizacyjne, regulacja rzek, a także stopniowe ograniczanie terenów zalewowych koniecznych do naturalnego odnawiania się topoli czarnej doprowadziło do drastycznej redukcji tego gatunku. W konsekwencji drzewo to jest obecnie gatunkiem zagrożonym wyginięciem w wielu krajach Europy, w tym również w Polsce. Poza środkową Wisłą, praktycznie brak jest odpowiednich miejsc do jej naturalnego odnawiania. Nieliczne zgrupowania starych drzew, będące pozostałościami rozległych populacji, utrzymują się jeszcze na nadrzecznych pastwiskach, jednak praktycznie bez możliwości odnowienia. W związku z powyższym wydaje się, że jedynie działania związane za aktywną ochroną gatunku mogą, w dłuższej perspektywie czasowej, uchronić ją przed zagładą. Zidentyfikowane, czyste gatunkowo osobniki mogą posłużyć jako źródło nasion oraz materiał do rozmnażania wegetatywnego. Jednak potrzebne są odpowiednie miejsca, gdzie młode osobniki mogłyby być wysadzane. Wydaje się, że jednym z obszarów dogodnych do tego typu działań mogą być nadrzeczne tereny rekreacyjne tworzone ostatnio przez wiele miast. Jeżeli chodzi o Poznań, to mamy zidentyfikowane pozostałości zgrupowań starych, czystych gatunkowo osobników, które zachowały ciągle wysoki poziom zmienności genetycznej. Rosną one po południowej i północnej stronie miasta (okolice Rogalina oraz Czerwonaka) i mogą stanowić bazę genetyczną do ochrony ex situ. Część osobników jest rozmnożona wegetatywnie i umieszczona w archiwum klonów, zakładanym na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego i będzie wkrótce dostępna do dalszego namnażania. Pracownicy Instytutu są otwarci na współpracę w ramach stworzenia i realizacji projektów związanych z programami ochrony i reintrodukcji topoli czarnej na terenie Poznania i innych miast.

Hanna Madajczyk – od 2021 r. prezeska spółki Aquanet Retencja Sp. z o.o., utworzonej w celu prowadzenia działalności z zakresu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie m. Poznania. Wcześniej związana ze spółką Aquanet S.A. m.in jako kierowniczka Działu Wód Opadowych.

W przyjętych Zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania w marcu 2024 r. Standardach retencji dla Miasta Poznania czytamy:
„Dotychczas projektowana infrastruktura oparta była w większości na zasadzie jak najszybszego przechwytywania spływu powierzchniowego i jego odprowadzania do odbiornika (ang. collect and drain). Współcześnie, rozwiązania te nie są już adekwatne dla szybko rozwijającego się miasta poddawanego presji zmian klimatu. Doświadczenia najbardziej rozwiniętych metropolii wskazują, że konieczne jest wdrażanie całkiem nowych rozwiązań, z zastosowaniem błękitno-zielonej infrastruktury. W rzeczywistości oznacza to powrót do modelu, który podpowiada nam obserwacja natury, to znaczy na wykorzystaniu zieleni w mieście, do gromadzenia i zagospodarowywania wód opadowych.”
Poznań, przyjmując Standardy, wszedł na drogę nowoczesnej aglomeracji, stawiającej sobie za cel zrównoważone i zintegrowane gospodarowanie wodami opadowymi na obszarze zlewni miasta Poznania poprzez lokalną retencję i wykorzystanie rozwiązań opartych na naturze, pozwalające na minimalizację skutków zmian klimatu.

Jestem absolwentem Technikum Leśnego w Miliczu oraz Leśnictwa i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, gdzie specjalizowałem się w zakresie fitosocjologii. Pierwsze kroki zawodowe rozpocząłem w roku 2012 w pracowni siedliskowej Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Obecnie jestem Dyrektorem Zakładu Lasów Poznańskich, jednostki miejskiej zarządzającej lasami gminnymi miasta Poznania, gdzie zadania związane z adaptacją lasów do zmian klimatycznych w tym działania retencyjne są szczególnie ważne. Pasjonuję się fotografią przyrodniczą i ornitologią.

Lasy w administracji Zakładu Lasów Poznańskich, jednostki Urzędu Miasta Poznania stanowią ważny element zatrzymywania wód opadowych i roztopowych w miejscu ich powstawania. Jednocześnie w związku z prognozowanymi skutkami zmiany klimatu lasy będą podlegać silnym zmianom poprzez utratę optimum ekologicznego niektórych gatunków. Dlatego zadaniem priorytetowym dla leśników miejskich jest adaptacja tych lasów do zmiany klimatu, szczególnie w zakresie zwiększenia zdolności retencyjnych zlewni.

W roku 2015 wykonano system zasilania Rezerwatu Żurawiniec. Jest to unikalny w skali kraju system zasilania wodami opadowymi pochodzącymi z kanalizacji deszczowej, dopływająca woda jest podczyszczana a następnie rozprowadzona metodą opaskową w otulinie rezerwatu. Wykonany system spełnia swoją funkcję, poziom wody wzrósł, obecnie obserwujemy zwiększoną bioróżnorodność. Podjęte działania są dobrym przykładem do kontynuacji tego typu działań w kolejnych lokalizacjach lasów w administracji Zakładu Lasów Poznańskich w tym celu podpisano list intencyjny z Aquanet S.A. oraz Aquanet Retencja, z którymi są prowadzone wspólne prace w zakresie realizacji Programu małej retencji leśnej.

Dr hab. Halina Ratyńska studiowała biologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Spośród kilku ośrodków naukowych w całym kraju najdłużej była związana z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jej naukowe zainteresowania obejmują szeroko pojętą geobotanikę: florę, zbiorowiska roślinne i ekologię krajobrazu. Jest autorem lub współautorem ponad 220 publikacji, w tym kilkunastu książek. Pozanaukowe pasje to jazda konna, podróże i fotografia przyrodnicza.

Rezerwat Żurawiniec został utworzony w 1959 r. z inicjatywy Heleny Szafran w celu ochrony roślinności torfowiska przejściowego, które wykształciło się w podłużnym, obecnie bezodpływowym zagłębieniu terenu, będącym rynną polodowcową. Był tam także niewielki zbiornik wodny, a w otoczeniu przeważały obszary rolnicze o rozproszonej zabudowie. Dokumentacja geobotaniczna, gromadzona od połowy ubiegłego stulecia oraz dane uzyskane z odwiertów pokazują postępującą degradację roślinności rezerwatu. Przyczyną były nie tylko zaburzenia stosunków wodnych: głównie wieloletnie przesuszenie siedlisk, okresowe zalewy, a także postępująca eutrofizacja. Otwarta dotychczas powierzchnia mszaru uległa zarośnięciu. Wyginęły wszystkie gatunki typowe dla torfowisk przejściowego i wysokiego. W 2015 r. zakończono prace nad systemem doprowadzającym wodę do zniszczonego rezerwatu. Podniesienie poziomu wód przyczyniło się do zabezpieczenia pokładów torfu, stanowiących cenny zapis historii przyrody, a także kultury materialnej regionu, ale nie rokuje to zmiany trofii siedlisk i odtworzenia się notowanych kiedyś ugrupowań torfowisk przejściowych. W latach 2021-2022 przeprowadzono rozpoznania geobotaniczne. Lista fitocenonów nadal ulega istotnym zmianom, aktualnie w rezerwacie stwierdzono 18 ugrupowań, a w otoczeniu 26. Nowym elementem jest roślinność wodna, niemal wyłącznie pleustonowa. Pod względem liczby (a w rezerwacie także zajmowanej powierzchni) zdecydowanie dominują zbiorowiska naturalne. Wykazano płaty 5 zbiorowisk roślinnych właściwych dla 5 typów siedlisk objętych Dyrektywą Siedliskową. Ich stan i reprezentatywność oceniono bardzo nisko. Wprawdzie na skutek antropogenicznych przekształceń środowiska w bezpośrednim sąsiedztwie w ostatnim pięćdziesięcioleciu rezerwat nieodwracalnie utracił znaczną część swoich walorów, to jednak stanowi w obrębie miasta swoistą wyspę środowiskową z bardzo dużym udziałem naturalnych zbiorowisk, głównie leśnych. Nadal pełni, poza biocenotycznymi, funkcje edukacyjne i jest, wraz z otaczającym Lasem Piątkowskim, miejscem rekreacji dla bardzo licznych spacerowiczów. Obecnie dużym zagrożeniem, poza sąsiadującą zabudową, presją turystyczną, jest postępujący proces wkraczania i wzrostu udziału antropofitów. Nie ma możliwości ograniczenia tego trendu. 

Dr inż. arch. krajobrazu, ekspertka w zakresie wdrażania elementów Zielonej Infrastruktury Miasta oraz Systemów Powierzchniowej Retencji Miejskiej jako narzędzi w adaptacji do zmian klimatu. W 2018 r. otrzymała tytuł doktora nauk technicznych na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej broniąc dysertację pt. Zielona infrastruktura miasta a wody opadowe. Potencjał zrównoważonego rozwoju Gdańska. Współautorka książki: ‘System powierzchniowej retencji miejskiej w adaptacji miast do zmian klimatu – od wizji do wdrożenia’, wydanej w 2019 roku przez Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, pod redakcją Magdaleny Gajewskiej. Autorka licznych artykułów prasowych i internetowych popularyzujących tę problematykę. 
Pracując jako specjalistka ds. małej retencji w gdańskiej spółce komunalnej Gdańskie Wody, dzięki opracowaniu autorskich narzędzi projektowo-organizacyjnych, miała okazję wpływać na zmianę miejskiej polityki zarządzania wodą opadową w kierunku większego wykorzystania zasad ekohydrologii, ekologii miasta oraz usług ekosystemów. Współpracuje z Wydziałem Wzornictwa i Architektury Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w zakresie edukacji studentów w tematyce projektowania opartego o ekosystemy i proekologicznego zagospodarowania wody opadowej. Prezeska Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu w latach 2022-23.
Joanna to przede wszystkim projektantka. W latach 2009 -2020 prowadziła autorską pracownię projektową Zieleniarium. Od 2019 wspólniczka w Rayss Group Sp. z o.o. Specjalizuje się w projektowaniu terenów publicznych, zieleni osiedlowej oraz rozwiązań z zakresu Nature based Solutions i Ecosystem based Solutions.  

Zielona infrastruktura to dziś pojęcie stosowane i odmieniane przez wszystkie przypadki nie tylko przez profesjonalistów z obszaru architektury krajobrazu, urbanistyki czy planowania przestrzennego. Mówią o niej także politycy, samorządowcy, urzędnicy a nawet zaangażowani w przyjazną przestrzeń mieszkańcy. Znaleźć można w przestrzeni wirtualnej także ogrom dyskusji, szkoleń i webinarów poświęconych tej tematyce. Nadal jednak brak faktycznych przykładów metodologicznych a odniesienia do prawidłowo zrealizowanych przykładów zielonej infrastruktury faktycznie realizującej założenia zgodnie z jej definicją to rzadkość. 
Ta luka teoretyczno- praktyczna jest szczególnie widoczna w aspektach możliwości wykorzystania i kalkulacji wartości usług ekosystemowych, które z definicji taka zielona infrastruktura powinna świadczyć. Jest to o tyle trudne, że dotyka dziedzin wiedzy przez wieki stawianych w opozycji – inżynierii i natury. Sztuczne mokradła to typ zieleni retencyjnej, który jest doskonałym tematem do ukazania tej problematyki, a przestrzeń Zabudowy Doki na terenie Stoczni Gdańskiej to świetny poligon doświadczalny ukazujący wszelkie możliwe aspekty usług, które ekosystem mokradeł ‘zaprojektowanych’ może nam dostarczyć.  

Krzysztof Mączkowski, edukator środowiskowy, ekolog, publicysta, koordynator krajowy Programu Drzewo Franciszka, dyrektor Akademii Biegu Na Rzecz Ziemi, doradca w Uniwersytecie WSB Merito ds. projektów rozwojowych.